Ojee, het NOS Journaal wordt gevirald

WAT IS ECHT en authentiek, en waar wordt het reclame en nep? Voor diepere gedachtes over die vraag kun je natuurlijk naar de nieuwe Blade Runner gaan – óf je zet gewoon het NOS Journaal aan.

Want het was natuurlijk best een wonderlijk incident dat zich daar donderdagavond voltrok.

Het begon met een item over het plan om woningen van het aardgas af te halen. ‘Een gigantische opgave, maar wel haalbaar’, aldus de NOS, op last van netbeheerder Stedin. Waarop dit lollige itempje volgde, met twee gewone burgers die van het gas af willen en daar een vlog over bijhouden:

Eh, juist. ‘Bewoner’ Ingrid? Een beetje verbaasd over haar gebruik van het jargonwoord ‘transitie’, besloot ik toch eens te googelen wie deze mevrouw eigenlijk is.

En ja hoor. Zo heel doorsnee is Van Prooijen ook weer niet. Ze is ‘businessontwikkelaar’ bij Alliander Duurzame Gebiedsontwikkeling, de poot van energiebedrijf Alliander met ‘als doel open netwerken te realiseren voor transport en distributie van duurzame en lokale energie.’

Een mevrouw wier werk het is om huizen van het gas te krijgen, dus. En dat doet ze met enthousiasme, zo blijkt uit de blurb bij haar profiel:

En ‘bijdragen aan de versnelling van de energietransitie’ is dan ook precies wat ze, vermomd als ‘bewoner’, op ’s lands meest prominente nieuwspodium mocht doen. Citaat: ‘Ik denk dat het heel belangrijk is om de bewoners en woningeigenaars nu al te informeren: deze transitie zit eraan te komen.’

Verantwoordelijk verslaggever Henrik-Willem Hofs reageerde via Twitter snel en professioneel. Hij wist het niet. En voegde op de NOS-site toe dat Van Prooijen behalve burger ook duurzaamheidsadviseur bij Alliander DGO is.

Ja, maar nou nog dat vlog.

Daarop reist Van Prooijen samen met haar vriend het land af, op zoek naar duurzame techniekjes. Zo bezoeken Henk en Ingrid (‘Ja, zo heten we écht!’) een gezin dat de verwarming heeft vervangen door infraroodpanelen, krijgen ze een duurzaamadviseur over de vloer, en bezoeken ze Bert en Ellis, een paar dat een bestaande woning liet isoleren.

Een leuk, enthousiasmerend vlog. Het is alleen wel érg goed gemaakt. Met geavanceerde video-effecten, een professioneel afgewerkte geluidsband en een leader waar ik als ervaren amateur dágen over zou doen.

En dan heeft het vlog ook nog eens dezelfde naam als de campagne ‘Van Gas Los’ die het Programmabureau Warmte Koude Zuid-Holland vorige week lanceerde – toevallig precies tegelijk met de start van het vlog.

Citaat uit de communicatiestrategie van die campagne: “Om Nederlandse bewoners mee te krijgen in deze transitie, zullen zij allen geïnformeerd moeten worden met een optimistische boodschap.”

Ik bel Van Prooijen toch maar eens op.

Die is er eerlijk over: het idee voor het vlog was van haarzelf, ‘en daarna hebben we voor de uitvoering partners gezocht’. Zo is de montage van de video’s gratis uitgevoerd door Alliander DGO. En kreeg ze de mensen waar ze met haar vriend op bezoek ging aangereikt van het programmabureau.

Pr, dus gewoon.

Maar dat wordt in de video’s verzwegen. De namen van Alliander of het Programmabureau komen nergens voor, en als het stel bij een duurzaam gezin op bezoek gaat, heet het dat ze die ‘via via’ hebben leren kennen. Ook op de sociale kanalen van Henk en Ingrid: geen woord over de sponsoring.

We worden hier, kortom, gevirald waar we bij staan. Subtiel gehersenspoeld, rijp gemaakt om ook ‘de energietransitie’ te maken: wég met dat vermaledijde gas, die leuke en vooral heel gewone Henk en Ingrid doen het ook!

Van Prooijen zelf baalt ervan. Ze heeft er slecht van geslapen, belooft haar pagina’s aan te passen. ‘Ik leer hier ook weer van’, zegt ze.

Dat is vervelend, want zij kan het natuurlijk ook niet helpen. Háár enthousiasme is tenminste oprecht. En van boze opzet is geen sprake.

Word je opeens ingezet als ‘influencer’, zoals dat dan heet. ‘Dan staat opeens de NOS in je huiskamer. We waren zó overdonderd’, zegt ze.

Maar de bureau’s en bedrijven achter het offensief, hadden díé niet open kaart moeten spelen? En de NOS? Had men zich daar niet even moeten afvragen: wacht even, dat leuke spontane vlog, in hoeverre is dat gewoon reclame?

 

(Dit blog is geheel in vrije tijd geschreven, zonder sponsoring, steun of sturing van welke derde partij ook. Alleen het fragment uit het NOS Journaal is losgeknipt door een collega, omdat mijn capture-programma het niet deed. Mijn professionele cv vindt u hier.)

 

Het NOS Journaal ziet een ruimterilling

Het is het belangrijkste wetenschapsnieuws sinds een tijdje, en dus was ik ervoor gaan zitten. Hoe zou het NOS Journaal, vlaggenschip van de landelijke nieuwsvoorziening, het nieuws brengen dat er voor het eerst zwaartekrachtgolven zijn waargenomen, die rillingen in de dimensies zélf?

Nou: zo dus. Bekijkt u het item even goed. En houdt u daarbij alvast even deze vraag in het achterhoofd: wat mist u hier?

 

Nou, wat mist u? Precies: de kern van het nieuws.

Want wát is er precies ontdekt? Ja, zwaartekrachtsgolven. En wetenschappers zijn daar blij om: ‘zo ziet intens geluk in de wetenschap eruit’. En het schijnt iets te maken te hebben met botsende zwarte gaten. En met een orkest. Of zo.

O, en met Einstein natuurlijk; ‘het is volgens wetenschappers nu al de uitvinding [sic] van de eeuw, want deze formule van Albert Einstein klopt’.

Kortom, het NOS Journaal snapte er weer eens geen fuck van.

Met samengeknepen billen van angst ging men aan de gang. Jezusmina, zwaartekrachtsgolven. Wat zijn nou weer zwaartekrachtsgolven? Snel gooide men er een animatie uit het vooraf verstrekte perspakket tegenaan.

Zou er dan werkelijk niemand op het idee zijn gekomen eens uit te leggen wat zo’n zwaartekrachtsgolf nu eigenlijk is?

Nu worden 2,1 miljoen kijkers toch een beetje afgescheept. Zoiets als de Haagse redactie die na het kamerdebat meldt: er was vandaag grote ophef in de Kamer, en zo ziet intense opwinding in de politiek eruit.

De buitenkant, niet de inhoud. De metaforen, niet waarvoor die staan. De klepel, niet de klok. Wetenschappers doen iets raars en onbegrijpelijks, en gut, kijk eens hoe blij ze zijn!

Maar, eindigde Kysia Hekster haar reportage, het maakt ook allemaal niet uit. ‘Ons leven van alledag verandert er niet meteen door’.

Het zal verbeelding zijn, of een langs trekkende zwaartekrachtsgolf misschien, maar hoorde ik daar nu een rilling van opluchting in mevrouw haar stem?

 

(En o ja, kijkt u hier ook even naar het voortreffelijke item van RTL Nieuws, vanaf 5:24. Het kán dus wel.)

o – o – o

Naschrift: enkele lezers wezen me erop dat het NOS Jeugdjournaal wél een uitstekende (geanimeerde) uitleg had. Ook het internetbericht mocht er zijn. Maar maakt dat het niet des te vreemder dat de volwassenen het met de geïnfantiliseerde versie moeten doen?

Nee, bij het NOS Journaal weten ze wel raad met wetenschap

En daar ging het weer mis, bij het arme NOS Journaal.

Ruim een halfjaar nadat ik schreef dat je bij het NOS Journaal met een geleerd klinkend kletsverhaal zó de uitzending haalt, omdat er bij de NOS toch niemand iets van wetenschap snapt, kon het bedrijf Brainport Biotech Solutions ongehinderd het nieuws halen.

Niet lachen: dit bedrijf maakt ‘beschermende nanofolie’ met ‘absorberende mineralen’ die ‘kwalijke straling’ van gsm’s opvangen.